Biyoeşdeğer Hormon Replasman Tedavisi
Kadın yaşamında hormonlar, yalnızca üreme fonksiyonlarını değil; kemik sağlığını, cilt durumunu, ruh hâlini, uyku düzenini, enerjiyi ve genel yaşam kalitesini de şekillendirir. Özellikle perimenopoz ve menopoz dönemlerinde östrojen, progesteron gibi hormonların azalması birçok kadında hissedilen konforsuzluklara yol açar. İşte bu noktada “biyoeşdeğer hormon replasman tedavisi” (BHRT = BioIdentical Hormone Replacement Therapy) kavramı öne çıkar.
BHRT Nedir?
Biyoeşdeğer hormonlar, vücudun doğal olarak ürettiği hormonlarla kimyasal ve moleküler olarak aynı yapıya sahip olacak şekilde tasarlanmış hormonlardır. Bu hormonlar, bitkisel kaynaklardan elde edilen (örneğin yams ya da soya) öncül moleküllerden laboratuvar ortamında işlenerek vücudun hormon reseptörleriyle daha “uyumlu” biçimde etki gösterdiği iddia edilir. BHRT, hormonal eksiklik ya da dengesizlik durumlarında, kadının bireysel ihtiyaçlarına göre planlanan hormon desteğini içerir.
BHRT Hangi Şikâyetlerde Düşünülebilir?
Hormon düzeylerindeki düşüş veya dalgalanmalar birçok belirtiyle kendini gösterebilir. BHRT; aşağıdaki durumlarda kadın sağlığı açısından bir seçenek olabilir:
Sıcak basmaları, gece terlemeleri, ani ateş basma hissi
Uyku bozuklukları, yorgunluk, sabah dinç uyanamama
Ciltte elastikiyet kaybı, saç ve tırnak yapısında değişimler
Ruh hâli değişkenliği, odaklanma zorluğu, anksiyete
Vajinal kuruluk, cinsel istekte azalma, ilişki sırasında konforsuzluk
Kemik yoğunluğu azlığı ve buna bağlı kırılma riski
Bu şikâyetlerden biri veya birkaçı söz konusuysa, hormon dengesinin değerlendirilmesi önerilebilir.
BHRT Nasıl Planlanır?
BHRT yaklaşımı her zaman “tek tip” değildir. Kişiye özel planlama önemlidir:
Hekim tarafından detaylı öykü alınır — yaş, geçirdiği hastalıklar, hormon kullanımı, aile öyküsü değerlendirir.
Laboratuvar testleriyle hormon düzeyleri (östrojen, progesteron, testosteron gibi) ve gerekirse diğer sağlık parametreleri kontrol edilir.
Hormon desteğinin şekli (östradiol, progesteron vb.), uygulama yolu (oral tablet, jel, krem, yama, pellet gibi) ve süresi belirlenir.
Takip amaçlı kontroller düzenli planlanır: hormon düzeyleri, yan etkiler, sağlık durumu izlenir.
Hormon replasmanının yanında yaşam tarzı değişiklikleri de desteklenir. Beslenme, egzersiz, uyku düzeni, stres yönetimi.
BHRT’nin Olması Beklenen Faydaları
Uygun şekilde planlandığında BHRT, kadın sağlığı açısından aşağıdaki faydaları sağlayabilir:
Sıcak basmaları, gece terlemeleri ve uyku bozukluklarının azalması
Ruh hâlinde iyileşme, odaklanma ve enerji düzeyinde artış
Cilt, saç ve tırnak yapısında olumlu değişim
Vajinal kuruluk ve ilişkide rahatsızlık hissinin azalması
Kemik sağlığının korunmasına destek
Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Riskler
Her ne kadar BHRT cazip görünse de, bilinmesi gereken önemli noktalar vardır:
“Biyoeşdeğer = tamamen risksiz” anlamına gelmez. Hormonal tedavilerin bilinen genel riskleri mevcuttur: kan pıhtılaşması, kalp-damar hastalığı, meme ya da rahim içi kanseri riskleri gibi.
Özellikle eczanede özel olarak hazırlanan (compounded) biyoeşdeğer hormon preparatları kalite, dozaj ve etkinlik açısından standart kontrollere tabi olmayabilir.
Tedaviye başlamadan önce, özellikle daha önce hormon tedavisi almış, meme ya da rahim hastalığı geçmişi olan, kalp-damar riski yüksek olan kadınlarda ayrıntılı değerlendirme gerekir.
Hormon replasmanının amacı “idealleştirilmiş genç hormon düzeyine dönmek” değil; kişinin yaşına, sağlık durumuna ve hedeflerine uygun, güvenli bir hormon dengesine yaklaşmaktır.
BHRT Uygulamasının Kadın Yaşamına Katkısı
Perimenopozdan menopoz sonrası döneme geçişte hormon düzeyindeki azalma, birçok kadında “ben artık kendim değilim” hissine yol açabilir. BHRT bu geçiş sürecinde kadının yaşam kalitesini korumasına, günlük yaşam aktivitelerini daha konforlu şekilde sürdürmesine destek olabilir. Bu süreçte önemli olan, hekiminizle birlikte “benefit-risk” dengesini konuşmak, beklentileri gerçekçi tutmak ve doğru izlemle ilerlemektir.
Biyoeşdeğer hormon replasman tedavisi, hormon düzeyinde eksilik veya dalgalanma yaşayan kadınlar için kişiye özel bir çözüm olasılığı sunar. Ancak bu tedavi herkes için uygun değildir ve mutlaka uzman hekim denetiminde planlanmalı, uygulanmalı ve izlenmelidir. Kadın sağlığı yolculuğunda bilgi sahibi olmak, bilinçli karar vermek ve güvenli adımlar atmak, süreci en verimli şekilde geçirmenize yardımcı olur.
